Odpowiedzialność cywilna w świetle prawa
Funkcjonując w przestrzeni społecznej, codziennie wchodzimy w relacje z innymi jej uczestnikami. Prowadząc auto w drodze do pracy, mijamy innych uczestników ruchu drogowego. Jadąc hulajnogą po chodniku, wyprzedzamy pieszych. Wyjeżdżając na urlop, wspólnie dzielimy przestrzeń w hotelu, czy na basenie z innymi urlopowiczami. Ta sama sytuacja ma odniesienie także do miejsca naszej pracy, miejsca zamieszkania czy szkoły. Ze względu na to, iż relacje te są nieuniknione, istnieje konieczność ich regulacji. Na poziomie prawnym jednym z mechanizmów regulacji kontaktów w przestrzeni społecznej są przepisy kodeksu cywilnego, dotyczące odpowiedzialności każdego z nas za swoje czyny. Innym słowy, jeśli funkcjonując w przestrzeni społecznej moje działanie narazi na stratę inną osobę, mam prawną odpowiedzialność do jej naprawienia. Dodatkowo, jeśli jesteśmy rodzicami ponosimy odpowiedzialność cywilną także za czyny naszych dzieci, do czasu kiedy osiągną 13 rok życia. Odpowiedzialność cywilna jest po naszej stronie także wówczas, gdy sprawcą szkody na osobie czy rzeczy będzie nasz domowy pupil.
Szkoda
Termin szkoda oznacza stratę, która ma miejsce kiedy nasze działanie powoduje umniejszenie majątku drugiej osoby np. zniszczymy komuś aparat fotograficzny. Szkoda może oznaczać również utraconą korzyść, gdy nasze działanie skutkuje tym, że majątek drugiej osoby nie wzrośnie tak, jak wówczas, gdyby naszego działania nie było. Przykładem rozjaśniającym drugi termin jest sytuacja, gdy uszkodzimy drugiej osobie sprzęt, służący jej do zarabiania. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje szkody – na osobie i na mieniu. Szkoda na osobie dotyczy uszkodzenia ciała, czy spowodowania uszczerbku na zdrowiu innej osoby. Szkoda na mieniu ( inaczej na rzeczy ) oznacza uszkodzenie rzeczy, należącej do innej osoby. W każdym przypadku spowodowania szkody ponosimy odpowiedzialność cywilną, którą określa kodeks cywilny.
Przykłady szkody
Przykład wyrządzenia szkody, który ostatnio obiegł media to sprawa potrącenia pieszego przez użytkownika elektronicznej hulajnogi. Oczywiście w tym przypadku użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za swój czyn, bez względu na to, czy hulajnoga jest sprzętem wypożyczonym. Sposób pokrycia straty zależy od konsekwencji potrącenia. Jeśli w wyniku zderzenia z hulajnogą uszkodzeniu uległ telefon pieszego lub jego okulary lub kurtka, winny użytkownik zobowiązany jest prawnie do pokrycia szkody materialnej. Przeważnie oznacza to zwrot kosztów naprawy lub odkupienia zniszczonej rzeczy. Jeśli w wyniku potrącenia pieszy doznał uszczerbku na zdrowiu, użytkownik hulajnogi zobowiązany jest do pokrycia kosztów leczenia zarówno w prywatnej, jak i publicznej służbie zdrowia. Kiedy uszczerbek na zdrowiu jest tak poważny, że potrącony pieszy doznał dużego cierpienia fizycznego lub psychicznego, także w tym zakresie winny potrącenia zobowiązany jest do finansowego zadośćuczynienia cierpieniu. Idąc dalej, jeśli potrącenie spowodowało taki roztrój zdrowia pieszego, że nie jest on w stanie pracować, winny zobowiązany jest do pokrycia kosztów z tym związanych. Wypłaca więc rentę rekompensującą całkowitą lub częściową niezdolność do pracy albo pokrywa koszty, związane z przekwalifikowaniem zawodowym, zmianą pracy. Jak widać w większości wypadku odpowiedzialność cywilna sprowadza się do poniesienia finansowych konsekwencji naszego nieostrożnego działania.
Kiedy odpowiedzialność cywilna nie ma zastosowania?
Oczywiście prawo nie wymaga pokrycia szkody, jeśli powstała ona wyłącznie z winy osoby poszkodowanej a osoba powodująca szkodę nie była w stanie jej zapobiec. Podobnie rzecz ma się wówczas, gdy szkoda powstała w wyniku zadziałania siły wyższej, niezależnej od naszej woli lub gdy do powstania szkody przyczyniła się osoba trzecia. Tak więc, jeśli ktoś nas popchnie i upadając na drugą osobę, spowodujemy uszczerbek na jej zdrowiu, nie poniesiemy w tym przypadku odpowiedzialności cywilnej.
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej
Towarzystwa ubezpieczeniowe oferują różne rozwiązania w kwestii ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym. Każda z propozycji ochrony ubezpieczeniowej opiera się jednak na głównej zasadzie zobowiązania się Ubezpieczyciela do zapłacenia ustalonego w umowie ubezpieczeniowej odszkodowania za straty, jakie spowoduje Ubezpieczony. Jednakże zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń zależy od ustaleń ogólnych warunków umowy. Przeważnie Ubezpieczyciel przejmuje odpowiedzialność za zniszczenia, uszkodzenia czyjejś własności oraz spowodowanie obrażeń, inwalidztwa czy śmierci drugiej osoby. Nie będzie jednak brał odpowiedzialności za szkody, które powstały w wyniku naszego działania celowego, w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub przenoszenia chorób zakaźnych czy zakażeń. Co ważne ubezpieczyć się można wyłącznie na okoliczność wyrządzenia szkody osobie nie będącej członkiem naszej rodziny. Zakres odpowiedzialności cywilnej, jaką przejmie Ubezpieczyciel można elastycznie dostosować do swoich indywidualnych potrzeb. Odpowiednie klauzule umożliwiają bowiem rozciągnięcie ochrony ubezpieczeniowej na przykład na psy zaliczane do rasy agresywnej, konie, broń palną, polowania czy jachty. Ochronę można również dodatkowo rozszerzać poza granice Polski.
Kogo obejmuje ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej?
Ubezpieczenie odpowiedzialności w życiu prywatnym obejmuje Ciebie, Twoich bliskich, zwierzęta domowe, opiekunkę, pomoc domową, ogrodnika lub każdą dowolną osobę, którą wskażesz w umowie ubezpieczenia i za którą opłacisz składki.