Odpowiedzialność
Ze względu na specyficzny charakter pracy zawód księgowego jest współcześnie jednym z nielicznych zawodów, obciążonych tak silnie różnymi rodzajami odpowiedzialności. Ogólnie rzecz ujmując odpowiedzialność księgowego można podzielić na:
- odpowiedzialność społeczną, związaną z kwestią etyki,
- odpowiedzialność zawodową,
- odpowiedzialność prawną, szczególnie karno-skarbową,
- odpowiedzialność cywilną.
Obszar odpowiedzialności księgowego związany jest z zakresem jego obowiązków, stanowiskiem, jakie zajmuje, rodzajem branży, wielkością przedsiębiorstwa oraz przyjętymi przez przedsiębiorstwo strukturami organizacyjnymi i procedurami.
Rzetelność
Księgowy ponosi zawodową oraz etyczną odpowiedzialność za rzetelne wykonywanie swojej pracy. Co należy rozumieć pod tym pojęciem? Otóż rzetelność ta przejawia się w:
- terminowym wykonywaniu zadań,
- zgodnym z rzeczywistym stanem, bezbłędnym, sprawdzalnym i bieżącym prowadzeniu Ksiąg Rachunkowych,
- przygotowywaniu i przekazywaniu informacji dotyczących rachunkowości o charakterze obiektywnym, wiarygodnym, wyczerpującym, zrozumiałym i mającym znaczenie dla właściwej oceny zagadnienia którego dotyczą.
Przepisy prawa
Odpowiedzialność księgowego za rzetelne wykonanie swoich obowiązków regulują przepisy zawarte w:
- kodeksie karnym,
- kodeksie skarbowym,
- kodeksie pracy,
- ordynacji podatkowej,
- ustawie o rachunkowości,
- ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych,
- ustawie regulującej powszechne ubezpieczenie zdrowotne.
Określają one, jakie sankcje grożą księgowemu za niewłaściwe wywiązanie się ze swojej pracy. Wysokość i charakter kar uzależnione są od zakresu odpowiedzialności księgowego. Jeśli księgowy zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę, ponosi odpowiedzialność wobec pracodawcy a ewentualne sankcje określa kodeks pracy. Ich wysokość wówczas nie może przekroczyć kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia. Jeśli księgowy wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, to jego odpowiedzialność określa kodeks cywilny. Księgowy zobligowany jest wówczas do całkowitego pokrycia wyrządzonej szkody, uwzględniając stratę rzeczywistą oraz utracone korzyści. Bez względu na charakter zatrudnienia, jeśli księgowy popełni błąd z winy umyślnej, mając pełną świadomość i zamiar popełnienia czynu zabronionego, to grozi mu kara przewidziana w kodeksie karnym i skarbowym. Jeśli kierownik jednostki powierzył pisemnie księgowemu odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości, sankcje za ich niezgodność reguluje także ustawa o rachunkowości.
Ubezpieczenie OC księgowego
Na okoliczność sankcji związanych z odpowiedzialnością cywilną księgowy może się odpowiednio zabezpieczyć. Ubezpieczenie OC księgowego obejmuje bowiem ubezpieczenie czynności księgowych, obsługi kadr i płac oraz prowadzenia ksiąg podatkowych i innych ewidencji dla celów podatkowych a także ochronę prawną, związaną z kosztami sporów sądowych. Ochrona ubezpieczeniowa obejmuje również, w przypadku odpowiedzialności karno-skarbowej, zwrot kar administracyjnych, sądowych lub innych.