Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 24 września 2014 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących usługi płatnicze (Dz. U. z 30 września 2014 r. poz. 1309) obowiązek ubezpieczenia powstaje nie później niż w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia przez biuro usług płatniczych działalności w zakresie usług płatniczych.
Zanim Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 roku uregulowała działalność podmiotów świadczących usługi płatnicze, przedsiębiorstwa powstawały i funkcjonowały na podstawie ogólnych przepisów dotyczących działalności gospodarczej. Stan ten skutkował z jednej strony łatwością rozpoczęcia działalności, a co za tym idzie wzrostem liczby przedsiębiorstw świadczących usługi płatnicze i obniżeniem prowizji ze względu na wzrost konkurencyjności na rynku. Z drugiej jednak strony sytuacja braku uregulowań i nadzoru sprzyjała zdarzającym się bankructwom i w konsekwencji doprowadziła do spadku zaufania społecznego. Ponadto pojawiła się konieczność implementacji do polskiego prawa dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej, ujednolicającej i porządkującej zasady prawne w zakresie świadczenia usług płatniczych.
Reagując żywo na specyfikę rynku usług płatniczych, determinowanego innowacjami technologicznymi, wprowadzona w 2011 roku ustawa doczekała się w kolejnych latach szeregu nowelizacji. Regulacja z 6 września 2013 roku unormowała zasady wydawania, wykupu i dystrybucji pieniądza elektronicznego a także tworzenia i funkcjonowania instytucji pieniądza elektronicznego i nadzoru nad tymi podmiotami. W konsekwencji braku rynkowej samoregulacji, konieczne było wprowadzenie kolejnej ustawy (30 sierpnia 2013 roku), która zdefiniowała opłatę interchange i unormowała maksymalną jej stawkę. 29 stycznia 2015 roku weszła w życie następna nowelizacja, definiująca pojęcie karty debetowej i kredytowej oraz „opłaty akceptanta”. Głównym przedmiotem regulacji było jednak obniżenie stawek opłaty interchange przy uwzględnieniu różnicy karty debetowej i kredytowej.
Nowelizacja wchodząca w życie 8 lutego 2017 roku, podyktowana była koniecznością implementacji do prawa krajowego dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej.Do podstawowych zmian, jakie wprowadziła nowelizacja można zaliczyć:
– możliwość posiadania darmowego rachunku podstawowego, prowadzonego wyłącznie w celach podstawowych przelewów opłat za prąd, czynsz, telefon i ograniczonego liczbą limitowanych bezpłatnych transakcji,
– kwestię łatwiejszego przeniesienia rachunków bankowych do innego dostawcy usług płatniczych,
– stworzenie rzetelnych porównywarek ofert dostawców usług płatniczych,
– obowiązek informacyjny w zakresie pobieranych opłat, w celu umożliwienia konsumentowi porównanie ofert dostawców,
– schematy płatnicze będące zbiorami zasad przeprowadzania transakcji płatniczych,
– rozdzielenie funkcji nadzorczych pomiędzy Prezesa NBP (sprawuje nadzór nad infrastrukturą rynku finansowego) i KNF (nadzoruje dostawców usług płatniczych).
11 stycznia 2018 roku rząd przyjął projekt kolejnej nowelizacji ustawy o usługach płatniczych, która ma dostosować polskie prawo do unijnej Dyrektywy PSD2. Projekt ma na celu zwiększenie przejrzystości i spójności rynku usług płatniczych krajów członkowskich. Do jego głównych założeń należą:
– powstanie nowych podmiotów świadczących dwa typy usług:
usługę dostępu do informacji o rachunku (Account Information Service, AIS)
usługę inicjowania transakcji płatniczej (Payment Initiation Service, PIS),
Podmioty te będą zwolnione z niektórych wymogów, które muszą spełniać instytucje usług finansowych ale będą, podobnie jak BUPy zobowiązane do posiadania ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.
– silne uwierzytelnianie, wymagające do zainicjowania płatności identyfikacji klienta za pomocą co najmniej dwóch niezależnych metod uwierzytelnienia,
– ustanowienie nowego podmiotu na rynku – Małej Instytucji Płatniczej,
– lepsza ochrona klientów i zwiększone bezpieczeństwo płatności, nie będzie możliwe pobieranie dodatkowych prowizji za płatność kartami (zwłaszcza debetowymi i kredytowymi) zarówno w sytuacji płatności internetowych, jak i tradycyjnych.
Poza powyższymi uregulowaniami prawnymi, Biura Usług Płatniczych zobligowane są również przepisami dwóch istotnych ustaw:
– ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, wg której BUP jest Instytucją Obowiązaną, która musi spełniać określone obowiązki rejestracji transakcji, identyfikacji i weryfikacji tożsamości a także przekazu informacji,
– ustawą o ochronie danych osobowych.
W celu ujednolicenia przepisów prawa dla usług płatniczych krajów Unii Europejskiej, Parlament Europejski i Rada wprowadziły w 2007 roku Dyrektywę PSD, zgodnie z którą instytucje płatnicze krajów członkowskich mają obligatoryjny obowiązek ochrony środków pieniężnych otrzymywanych od użytkowników. Zgodnie z powyższą Dyrektywą 19 sierpnia 2011 roku wprowadzono ustawę o usługach płatniczych (Dz.U. 2011 nr 199 poz. 1175), której ostateczny kształt uregulowały Rozporządzenia Ministra Finansów z grudnia 2011 oraz 18 kwietnia i 24 września 2012 roku.
W rezultacie w Rozporządzeniu czytamy:
wg §2.1 ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej Biura Usług Płatniczych obejmuje
„…odpowiedzialność biura usług płatniczych za szkodę powstałą w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem transakcji płatniczej wynikającej z umowy o świadczenie usług płatniczych przez biuro usług płatniczych, do wysokości dokonanej wpłaty.”
oraz wg § 2.2
„…Ubezpieczenie obejmuje szkody wyrządzone przez biuro usług płatniczych, jak również osoby nim zarządzające i osoby, którymi posługuje się przy wykonywaniu działalności. Ubezpieczeniem objęta jest również szkoda wyrządzona umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa.”
Ochrona dotyczy szkód zgłoszonych w okresie ubezpieczenia oraz nie później niż 180 dni po upływie tego okresu. Z ubezpieczenia wyłączone zostały natomiast szkody:
wg § 2.4
„…polegające na zapłacie kar umownych; powstałe wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, a także aktów terroru.”
Obowiązek ubezpieczenia powstaje najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia działalności.
Rozporządzenie określa również minimalną sumę gwarancyjną.
Suma gwarancyjna jest maksymalną wysokością odszkodowania, które może być wypłacone z konkretnego ubezpieczenia. Stanowi podstawę do naliczenia wysokości składki.
Jeśli umowa ubezpieczenia zawierana jest na okres do 12 miesięcy suma gwarancyjna wynosi 0,6% całkowitej kwoty transakcji płatniczych, wykonanych przez biuro w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym zawarto umowę ubezpieczenia (nie mniej jednak niż 1200 euro).
Jeśli umowa ubezpieczenia zawierana jest na okres dłuższy niż 12 miesięcy, Ustawodawca określił, iż kwota minimalnej sumy gwarancyjnej, po upływie 12 miesięcy zwiększana jest za każdy kolejny miesiąc o 0,05% całkowitej kwoty transakcji płatniczych wykonanych przez biuro w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym zawarto umowę ubezpieczenia (nie mniej jednak niż 100 euro za każdy miesiąc).
Równowartość kwot w złotych obliczana jest na podstawie średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP po raz pierwszy w roku, w którym zawarto umowę ubezpieczenia.
W przypadku biura usług płatniczych, które rozpoczyna swoją działalność – całkowitą kwotę transakcji płatniczych określa się na podstawie, wymaganego ustawą, programu działalności i planu finansowego na okres pierwszych 12 miesięcy działalności.